11 mei, 2017 / 
Alex Wilbrink
Mijn stappenteller ging al richting de 20.000 toen ik in de auto stapte terug naar Nederland. Je moet er wat over hebben om het maximale uit ‘The World leading Industry Show’ te halen! Van 24 tot 28 april 2017 was in Hannover opnieuw deze belangrijkste beurs voor de industrie geopend. Een uitstekende gelegenheid om je te oriënteren op nieuwe kansen, technologie en trends in de markt.
Waar ik nieuwsgierig naar ben...Mijn basis vraag was eenvoudig: biedt de beurs antwoorden op de uitdagingen voor de fabriek van morgen? Meer preciezer: ik ben momenteel vooral geïnteresseerd in de zogenaamde ‘integrated automation’ van de fabriek of het industriële proces. Bij de toepassing van ‘integrated automation’ worden technologieën van genetwerkte productie vanuit verschillende richtingen verder ontwikkeld tot een intelligent netwerk van software en componenten.
Zet deze vaak gesignaleerde trend van de overgang van rigide, gecentraliseerde fabriekssturing naar gedecentraliseerde intelligentie zich echt door? In deze zienswijze is een netwerk beter in staat om zich aan te passen aan plotselinge variatie en menselijke interventies. En, zo ja: welke innovatieve technologieën ondersteunen deze trend? Zijn er al succesvolle voorbeelden van? Verder: hoe staat het bijvoorbeeld met de inzet van Manufacturing Execution Systems (MES)? Passen dit soort systemen bij de genoemde trend of is daar nog steeds een hiërarchische Duitse fabriekscultuur voor nodig met zware data acquisitie eisen (SCADA)?
Of is het zo dat de implementatie van LEAN en met name QRM verdere automatisering overbodig maken en kun je toe met een veel lichtere vorm van automatisering? Andere vraag die mij bezig houdt is: zijn er enkele jaren na de ambitieuze Industrie 4.0 aankondigingen van Angela Merkel baanbrekende nieuwe inzichten ontstaan en wat zou dat kunnen betekenen voor een maakbedrijf in Nederland?
Thema van de beurs
De macro innovaties zijn duidelijk. Gedurende 20.000 stappen kom je ook op deze Industrie beurs de populaire (container) innovaties telkens weer tegen. Big Data, Augmented Reality (Hololens), Cloud Infrastructues en IoT-platforms.
Wellicht te breed georiënteerd had de Hannover Messe dit jaar voor de volgende thema’s gekozen: Industrie 4.0, Integrated Energy, Smart Materials & Coatings, Predictive Maintenance, Robots en Energy Efficiency. Allemaal belangrijke onderwerpen natuurlijk, maar te breed om in een dag kennis van te nemen. Ik en mijn reisgenoten kozen ervoor om vooral kennis te nemen van Industrie 4.0 en de inzet van Robots. Hieronder een paar indrukken en observaties.
Manufacturing Execution Systems onder kritiek
Mijn queeste door de immense hallen begon met de MES systemen en de ‘automatisering van de fabriek’. Tijdens het ontstaan van de eerste serieuze ERP applicaties werd regelmatig gesteld dat de business case positief zou zijn voor het realiseren van een IT-laag tussen het ERP-niveau en de procesbesturing (de fysieke productie processen). Een Manufacturing Execution System (MES) op dat niveau zou communicatie via papier overbodig maken en de fabriek flexibeler, efficiënter en transparanter maken! Het groot aantal MES aanbieders op de beurs lijkt de positieve business case te bevestigen.
Kritiekpunt wat ik veelal tegenkom is de vraag naar de implementatie uitdagingen ervan. In de praktijk is immers gebleken dat MES software geen garantie voor succes is. Uiteindelijk moeten de mensen in de fabriek het tot een succes maken en dat blijkt velen malen moeilijker. Helaas krijg je op dit soort opbouwend kritische vragen weinig response.
Daarnaast kom je ook kritiek tegen van de LEAN en QRM (quick respons manufacturing) fanatici. LEAN maakt – als het goed is – de werkvloer zelfsturend. Er is dan helemaal geen MES nodig om dingen te plannen! Processen moeten zo overzichtelijk zijn, dat je geen computerscherm hoeft te raadplegen om de volgorde van bewerkingen te kennen. De huidige populariteit van QRM lijkt voorgaande te onderstrepen.
Als je vervolgens gaat vragen naar gedecentraliseerde netwerk intelligentie, machine interactie en zelflerende processen krijg je helemaal wazige antwoorden. Misschien stel ik de vragen verkeerd of te wollig, maar op deze beurs zijn meestal de creatieve, kennisrijke techneuten niet aanwezig. Een sprankje herkenning zou echter al perspectief en hoop hebben kunnen geven, maar helaas: mijn nieuwsgierigheid werd op dit punt absoluut niet bevredigd.
Industrie 4.0 – MES 2.0
Is er dan nog hoop voor MES? Natuurlijk. Een MES kan wel degelijk waarde toevoegen en bijdragen aan continue verbetering, mits de software flexibel genoeg is én alleen wordt ingezet op plekken waar dit echt nodig is. Er zijn ook wel succesverhalen bekend, bijvoorbeeld bij Bolletje en Siemens.
In de zoektocht naar ‘integrated automation’ werden me duidelijk dat een MES 2.0 ten behoeve van de realisatie van Industrie 4.0 ten minste moet voldoen aan een aantal ontwerp criteria. Daarover in mijn volgende blog meer.
